Oliwa z oliwek - płynne złoto.

Drzewo oliwne ma tradycję trwającą tysiące lat- jest jedną z najstarszych roślin uprawianych na ziemi. Oliwki oraz uzyskiwany z nich olej stanowią najstarszy znany produkt spożywczy wspólnie ze zbożami i winoroślami. Olej z oliwek służył jednak nie tylko celom kulinarnym, ale także kosmetycznym oraz używano go jako lekarstwo. Dzisiaj oliwa stosowana jest przede wszystkim w kuchni i jest szeroko rozpowszechniona na całym świecie. Można ją kupić prawie w każdym sklepie, jednakże nie każda oliwa jest tak samo wartościowa. Co decyduje o jakości oliwy? Zawartość wolnych kwasów tłuszczowych. Im niższa tym lepsza oliwa. Oliwę generalnie dzieli się na trzy kategorie:
1. Oliwa naturalna - jest to pierwsza i najwyższa kategoria. Są to oliwy o najlepszym smaku i zapachu, nie mogą być poddawane żadnym inny procesom oprócz mycia, klarowania i wirowania. Zawartość wolnych kwasów tłuszczowych moż wynosić najwyżej 1-2% objętości. Oliwy naturalne dzieli się dodatkowo na naturalne (vergine) i naturalne extra (extra vergine). Oliwa extra vergine jest naturalnie czystą oliwą o najwyższej jakości i nienagannym smaku, w której kwasy tłuszczowe nie mogą przekraczać 1% objętości.
2. Oliwa rafinowana - uzyskuje się ją metodą rafinacji naturalnej oliwy, co zmienia jej właściwości. Zawartość kwasów w tej oliwie nie oże przekraczać 0,5% objętości.
3. Oliwa - ze względu na dużą zawartość wolnyh kwasów tłuszczowych ma gorszy smak i zapach niż oliwa naturalna. Z tego względu dodaje się do niej naturalną oliwę by poprawić jej aromat. Aby taka mieszanka mogła trafić do sklepów zawartość kwasów tłuszczowych nie może w niej wynosić więcej niż 1,5% objętości.
Poza tymi kategoriami występuje jeszcze olej z wytłoczyn, który uzyskuje się z pozostałych po tłoczeniu resztek oliwek i dla poprawienia smaku miesza się go z odrobiną naturalnej oliwy. Zawartość kwasów tłuszczowych do 1,5% objętości.

Właściwości prozdrowotne oliwy:

Przede wszystkim oliwa z oliwek zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych. Skład oliwy to: 8-14% nasyconych kwasów tłuszczowych, 55-83% jednonienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwas oleinowy i w 4-20% z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie kwasu linolowego. Nienasycone kwasy tłuszczowe są znacznie zdrowsze od kwasów nasyconych, są niezbędne w procesach przemiany materii, a także przeciwdziałają zaburzeniom w metabolizmie tłuszczy.
Kwas oleinowy, którego oliwa z oliwek zawiera znaczne ilości, pomaga w alergicznych zapaleniach błony śluzowej nosa i powoduje spadek zachorowań na astmę.
Ważną substancją znajdującą się w oliwie jest oleuropeina. Obniża ona ciśnienie krwi, działa rozkurczowo, chroni przed zaburzeniami rytmu serca i rozszerza naczynia krwionośnie. Na skutek hygrolizy oleuropeiny powstają takie substancje jak kwas eleonowy, aglikon i eleonoat wapnia, które mają działanie antyseptyczne. Są one silnym i skutecznym narzędziem w walce z różnego rodzaju patogenami.
Oliwa z oliwek zawiera także dużo witaminy E, która zapobiega przedwczesnemu starzeniu się organizmu, poprawia płodność, utrzymuję skórę i włosy w zdrowiu. Zawiera także witaminy A i D, potas, wapń i karoten.

Podsumowując, szeroki zakres prozdrowotnego działania oliwy wynika z zawartej w niej dużej ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, działających antyutleniająco witamin i innych substancji czynnych.
Oliwa dobra na wszystko:
- chroni serce i układ krążenia
- obniża ciśnienie krwi
- obniża "zły" cholesterol jednocześnie podnosząc poziom "dobrego" cholesterolu
- działa antybakteryjnie
- jest skutecznym antyutleniaczem
- obniża ryzyko choroby nowotworowej
- pobudza trawienie i ułatwia wypróżnienia
- zmniejsza ryzyko kamicy żółciowej
- wzmacnia i chroni wątrobę
- łagodzi bóle stawowe i działa antyreumatycznie
- działa przeciwzapalnie

Zalecenia dotyczące stosowania oliwy w kuchni:

Młodej oliwy (do pół roku od wytworzenia) raczej nie powinno używać się do smażenia ze wzglęu na zawarte  nij cząstki owoców, które mogą "strzelać" na patelni. Ma też bardziej intensywny smak i może modyfikować smak potraw. Do smażenia najlepsza jest oliwa, która ma już co najmniej rok.
Należy unikać zbyt silnego rozgrzewania oliwy - zienia wtedy skład i wydzielają się szkodliwe substancje. Oliwa ma odpowiednią temperaturę kiedy zaczyna delikatnie "syczeć" na patelni. Podczas rozgrzewania oliwy można dodać do niej trochę rozgniecionego czosnku, świeżych ziół albo suszone chili. Zanim włożymy smażoną potrawę na patelnię zioła należy wyjąć.
Jeżeli chodzi o wybór oliwi istnieje kilka zasad. Oliwy extra vergine używamy do zimnych potraw lub do wzbogacania potraw już przyrządzonych. Oliwa naturalne może być używana zarówno do dań na zimno jak i lekkiego duszenia i podsmażania. Do silnego smażenia lepsza jest zwykła oliwa, ponieważ można ją mocniej rozgrzewać. 

Na co zwrócić uwagę kupując oliwę?

Najlepiej, żeby oliwa była niefiltrowana - brak filtracji czyni oliwę bardziej naturalną i wartościową, gdyż zachowuje wyjątkowe walory smakowe oraz pozwala zachować wszystkie cenne dla organizmu składniki odżywcze zawarte w oliwkach, a które w znacznym stopniu są usuwane przy powszechnie stosowanej filtracji dającej przejrzystość oliwie. To właśnie w pozostałych cząsteczkach oliwek zawartych w zawiesinie i osadzie znajdują się skoncentrowane, cenne naturalne przeciwutleniacze (do 30% więcej niż w oliwie filtrowanej) zmniejszające ryzyko chorób serca, a także opóźniające procesy starzenia komórek.